Thời tiết lạnh giá năm nay khiến nhiều chủ vườn đào tại Nhật Tân, Phú Thượng, Xuân La... ở Hà Nội gần như bị trắng tay. Những cây nào ngắt lá trước thì đã bắt đầu nở hoa, còn lại đa số đào chủ vườn đã chặt làm củi vì cây cành khẳng khiu, không nở hoa. Chính vì đào mất mùa, Tết năm nay đào khan hiếm, giá bán 1 cây đào giá cao ngất ngưởng, từ 2 đến 7 triệu đồng/cây, thậm chí có cây thế đẹp giá tới hàng chục triệu đồng.
Có mặt trên cánh đồng trồng đào của bà con nông dân Nhật Tân, Phú Thượng, Xuân La... chúng tôi không khỏi xót xa cho những chủ vườn đào, cả năm vất vả chăm sóc chỉ chờ thu hoạch vào dịp Tết vậy mà... vẫn trắng tay. Thế mới biết "nghề đánh bạc với trời" của bà con nông dân khó biết mấy. Trên các khu vườn, nhiều hộ gia đình đang tỉa cành, tuốt lá cho những cây đào còn may mắn sống sót để kịp ra hoa vào đúng dịp Tết. Nhiều diện tích trồng đào trông thật xác xơ, thảm hại do đào chết hàng loạt. Người dân đã phải xới đất trồng xen các giống cây khác thay thế. Đứng trên khu vườn trồng đào nhà mình, anh Nguyễn Văn Toán (cụm 3, phường Xuân La) xót xa: "Gia đình tôi trồng khoảng 50 gốc đào lớn và hơn 200 gốc đào nhỏ. Nhưng do năm nay diễn biến thời tiết thất thường, thiên tai dịch bệnh hoành hành suốt năm, 30 gốc đào lớn, gốc thấp nhất giá cũng phải từ 2 triệu đồng trở lên đã bị xóa sổ...". Nếu tính cả gốc đào lớn, đào nhỏ của gia đình anh Toán thì mức thiệt hại lên đến hàng trăm triệu đồng.
Là một người có kinh nghiệm lâu năm trong nghề trồng đào, thế nhưng vườn đào của ông Trần Văn Tăng (cụm 8, tổ 49, Phú Thượng) cũng không tránh khỏi quy luật khắc nghiệt của thiên nhiên. Do trận "rét đậm kỷ lục" từ trước tới nay đã làm 40 gốc đào cho thuê của ông Tăng biến thành... củi. Oái oăm thay, số gốc đào ấy lại là những gốc đào rất có giá trị, thường để cho các tổ chức Nhà nước, các công ty lớn thuê với giá lên đến hàng chục triệu đồng vào mỗi dịp Tết. Chỉ tay vào gốc đào ở giữa vườn, ông buồn buồn nói với tôi: "Gốc đào này Tết năm ngoái đã cao 3 mét, cho thuê với giá 6 triệu đồng. Trong quá trình vận chuyển bị gãy cành, cùng với thiên tai dịch bệnh năm nay đã làm nó thui chột đi chỉ còn chưa đầy 1 mét. Cũng may gốc đào vẫn còn sống nên tôi có thể cứu chữa và đưa vào sử dụng được". Nhiều gốc đào quý nhà ông Tăng tuy có thể cứu được nhưng cũng không thể kịp đưa vào sử dụng cho Tết này, mức thiệt hại lên đến hàng trăm triệu đồng là điều không tránh khỏi.
Ông Tăng cho biết thêm, Phú Thượng cũng có nhiều hộ gia đình mất trắng cả vườn đào, thất thu hoàn toàn vào dịp Tết năm nay.
Tìm đến nhà anh Thắng, chúng tôi gặp vợ chồng anh đang chặt những cây đào làm củi, anh cho biết: "Biết những cây này chắc chắn không thể nở hoa kịp Tết năm nay nên vợ chồng tôi quyết định chặt bỏ để kịp ghép mắt cho vụ đào năm sau, chứ cứ cố để lại thì cũng chẳng được gì. Chặt đi thế này về còn có củi mà đun". Còn những cây không bị chặt thì anh Thắng tỉa tót rất kỹ càng với hy vọng có thể gỡ gạc được chút nào hay chút đấy. Thu nhập của cả gia đình anh Thắng cả năm chỉ trông vào mấy trăm gốc đào, giờ mà chặt sớm thế này thì coi như là mất trắng.
Nhật Tân - Phú Thượng - Xuân La có thể coi là "thủ phủ" của đào Thủ đô trước kia với gần như 100% diện tích đất nông nghiệp là dành cho việc trồng đào. Hàng chục năm qua, thị trường đào Tết thủ đô đều phụ thuộc vào 3 phường trên. Tuy nhiên, cơn lốc đô thị hóa (xây dựng các khu đô thị mới) đã làm thu hẹp hàng chục ha, trong đó, phường Phú Thượng thiệt hại với diện tích lớn nhất vào khoảng 20ha, phường Xuân La khoảng 10ha và phường Nhật Tân ít nhất cũng gần 2ha. Cho đến thời điểm này, chỉ có duy nhất phường Nhật Tân là còn nhiều hy vọng về một vụ đào thành công. Hai phường còn lại hiện chỉ còn vớt vát được một chút. Thậm chí nhiều gia đình đã tính đến chuyện ươm những lứa đào mới.
Theo nhiều chủ vườn thì nguyên nhân chủ yếu làm cho diện tích trồng đào của bà con nông dân ở Tây Hồ bị thiệt hại như vậy là do tình hình thời tiết diễn biến phức tạp. Trong khi đó, nhiều chủ vườn cho rằng nguyên nhân của việc đào chết hàng loạt là do nhiều dự án của quận Tây Hồ còn dang dở, dẫn đến kênh mương úng ngập mỗi khi mưa lớn. Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận một vấn đề là từ khi chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ trồng lúa sang trồng đào, việc chăm lo vấn đề thủy lợi đã không còn được chú trọng như trước.
Trước tình hình đó, nhiều người sành chơi đào dự đoán Tết năm nay đào Hà Nội sẽ rất khan hiếm. Nhiều người trồng đào cho rằng, dịp Tết năm nay, cả đào bán và đào cho thuê sẽ đắt hơn rất nhiều. Dự tính, những gốc đào năm ngoái cho thuê với giá 2 đến 3 triệu đồng thì năm nay có thể lên 5 đến 6 triệu đồng và số gốc đào cho thuê với giá 20 - 30 triệu đồng cũng không phải là ít.
Tuy nhiên, giá cả đào ở Tây Hồ vẫn còn phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết từ nay cho đến cuối năm âm lịch. Theo kinh nghiệm, ông Tăng cho rằng nếu thời tiết cứ rét kéo dài, đào sẽ bị hãm, không nở hoa được vào đúng dịp Tết. Đào các nơi không đẹp bằng đào Phú Thượng, Xuân La và Nhật Tân nên không thể thay thế được.
